Những đoạn viết bị che giấu trong "Biên niên sử" của Camden tiết lộ thông tin mới về Nữ hoàng Elizabeth I và câu chuyện chính trị hoàng gia Anh.
Biên niên sử của Camden (Camden’s Annals) được xem là tài liệu lịch sử chính thức và sớm nhất về triều đại của Elizabeth I, đồng thời là một trong những nguồn tư liệu quý ghi lại giai đoạn đầu của nước Anh hiện đại. Cuốn sách do người kế vị bà là Vua James I ủy thác cho William Camden (1551-1623) - một sử gia, học giả nổi tiếng nhất trong nước thời bấy giờ - thực hiện.
Elizabeth I (trái) và James VI của Scotland hay James I của Anh (phải). Ảnh: Public Domain / Wikimedia Commons
Hàng trăm trang sử bị che giấu và chỉnh sửa
Ngày 14/7, The Guardian cho biết Thư viện Anh lần đầu tiên đọc được các trang ẩn giấu bên trong Biên niên sử của Camden nhờ công nghệ hình ảnh nâng cao, bao gồm kỹ thuật truyền ánh sáng. Hàng trăm trang giấy chứa đựng những thông tin mới về nữ hoàng và mưu đồ chính trị trong triều đình của bà lần lượt được tiết lộ trước sự phấn khích của các học giả. Đây được xem là "một phát hiện quan trọng trong nghiên cứu lịch sử thời kỳ đầu hiện đại".
Julian Harrison, người phụ trách chính về các bản thảo lịch sử và văn học thời trung cổ của Thư viện Anh, nói về cảm giác "thót tim" khi lần đầu tiên nhìn thấy những đoạn văn xuất hiện. "Cảm giác đó giống như một người mù bỗng dưng nhìn thấy được. Những hình ảnh này là một cuộc cách mạng. Chúng tôi chưa từng làm bất cứ điều gì như thế này trước đây. Thật không thể tin được", ông nói với The Guardian.
Tác phẩm được viết bằng tiếng Latin với tên đầy đủ là Annales Rerum Anglicarum et Hibernicarum Regnante Elizabetha (Biên niên sử về các vấn đề của Anh và Ireland dưới triều đại của Elizabeth), được xuất bản thành hai phần vào năm 1615 và 1625. Dựa trên các tài liệu gốc như báo cáo và hồ sơ của quốc hội, tác phẩm đã tạo ra huyền thoại về Elizabeth I như một nữ anh hùng vào thế kỷ 17 và góp phần làm nên danh tiếng của nhiều nhân vật hàng đầu nước Anh. Cuốn sách là nguồn tài liệu quý giá cho các nhà nghiên cứu và sử gia tham khảo cho đến ngày nay.
Bên cạnh đó, cuốn biên niên sử cũng từng bị chỉ trích là quá thiên vị Elizabeth và James I. Điều này có vẻ dễ hiểu khi Camden muốn làm hài lòng người bảo trợ của mình hoặc nhận ra vài chi tiết có thể khiến ông bị hoàng gia trừng phạt nên đã tự tay kiểm duyệt tác phẩm của mình trước khi cho in. Ông thậm chí còn sửa đổi hàng trăm trang sách, bằng cách viết đè lên hoặc dán thêm những mảnh giấy chặt đến mức nếu cố gỡ ra sẽ làm hỏng cả trang sách. Vì thế, trong 400 năm qua, không ai có thể đọc được những đoạn văn này.
Các chuyên gia nhìn thấy văn bản ẩn trong các trang "Biên niên sử" của Camden bằng công nghệ mới. Ảnh: Thư viện Anh
Lịch sử nước Anh có thể bị thay đổi
Harrison cho biết: "Chúng tôi có 10 tập bản thảo viết tay [trong đó] đúng là vài trăm trang [có] những đoạn đã bị che đậy. Các nhà sử học hiện đại thường dựa vào Biên niên sử của Camden như một tài liệu đáng tin cậy. Nghiên cứu mới này tiết lộ rằng nhiều phần đã được sửa đổi. Điều đó cũng có nghĩa rằng Biên niên sử của Camden đã được viết lại một cách có chủ ý để mô tả về một triều đại của Elizabeth có lợi hơn cho người kế vị bà".
Ví dụ, về tuyên bố rằng Elizabeth I đã chỉ định James VI của Scotland làm người kế vị trên giường bệnh, Harrison nói: "Elizabeth chưa bao giờ kết hôn và qua đời vào năm 1603 mà không có con cái. Kế vị ngai vàng Anh là con trai của Mary, James VI của Scotland. Phân tích các bản thảo ban đầu cho thấy cảnh trên giường bệnh là một sự bổ sung bịa đặt mà Camden ban đầu không có ý định đưa vào tác phẩm lịch sử của mình. Có lẽ ông đã đưa chi tiết này vào để xoa dịu James, để việc kế vị của ông trông có vẻ là đã được định trước. Thực tế là Elizabeth quá yếu để có thể nói trong những giờ cuối cùng của mình và không có bằng chứng lịch sử nào khác cho thấy cảnh giường bệnh này là có thật".
Một trong những bản thảo "Biên niên sử" của Camden. Ảnh: Thư viện Anh
Hay về câu chuyện vào năm 1570 khi Giáo hoàng Pius V ra lệnh rút giấy thông công của Elizabeth, Harrison cho biết Camden ban đầu nói rằng đó là một "cuộc chiến tâm linh". Nhưng sau đó, Camden đã sửa lại trong phiên bản được xuất bản rằng Giáo hoàng Pius đang tạo ra "âm mưu bí mật" chống lại Elizabeth. "Bằng cách loại bỏ từ ngữ kích động trước đó, Camden đã làm văn bản chính thức có giọng điệu trung lập hơn", Harrison nhận xét.
Harrison tin rằng với phát hiện mới, các nhà sử học hiện nay sẽ muốn nghiền ngẫm tài liệu này kỹ hơn. "Vẫn còn nhiều điều cần được khám phá. Điều thú vị là không biết cách diễn giải hiện đại về Elizabeth I, một nhân vật lịch sử quan trọng như vậy, có thể sẽ bị thay đổi như thế nào", ông nói.
Helena Rutkowska, sinh viên tốt nghiệp Đại học Oxford, người đã sử dụng công nghệ truyền ánh sáng để khám phá những đoạn sử, có cái nhìn thoáng hơn về việc Camden sửa chữa tác phẩm của ông. Giải thích trong một buổi thuyết trình gần đây do Hiệp hội Cổ vật London tổ chức, Rutkowska cho rằng bên cạnh áp lực từ hoàng gia, Camden cũng e sợ đánh giá từ các nhà kiểm duyệt và đồng nghiệp của ông trong cộng đồng học giả.
"Ông ấy không chỉ tránh viết bất cứ điều gì rủi ro về James để tránh bị trừng phạt, mà còn phải tuân theo giao thức này cho những người như Vua Philip, Giáo hoàng Pius và John Puckering để tránh bị coi là một nhà sử học thiên vị. Do đó, không có gì ngạc nhiên khi trong phần cuối cùng của lời nói đầu cuốn biên niên sử, Camden đã viết rằng ông chỉ muốn được nhớ đến [với tư cách là] 'một tác giả nhỏ trong những công việc vĩ đại của lịch sử' ", Rutkowska nói.
Để công trình mang tính khách quan hơn, Camden đã xóa dòng viết rằng Philip II của Tây Ban Nha, một kẻ thù đã trở thành đồng minh của Elizabeth, "không có kỹ năng đế quốc", hay một đoạn văn cho rằng cái chết của nhà vua là do bệnh lao phổi, một căn bệnh được coi là sự trừng phạt của thần thánh vào thời đó.
"Trong một thế giới kiểm duyệt, trừng phạt và giám sát trí tuệ, Camden biết rằng biên niên sử của ông không thể là tài liệu khách quan về triều đại của Elizabeth, chúng ta cũng không nên gán cho nó vai trò như vậy", cô nói thêm.
(VEO)
Nhận xét
Đăng nhận xét